کد مطلب:331034 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:320
اصل روشنفکریِ عدم تعصب
اصل روشنفكریِ عدم تعصب
مثلًا اصلی به نام اصل روشنفكری- كه در جامعه ما هم كم و بیش رسوخ كرده است- می گوید: یك آدم روشنفكر تعصب ندارد. در منطق روزنامه ها كلمه «تدیّن» مرادف با «تعصب» شده است. من نمی دانم مقصود آنها از كلمه تعصب چیست. البته شك ندارد كه تعصب در یك معنی از خانواده خودخواهی و خودپرستی است، یعنی انسان به چیزی یا به فكری پایبند باشد به دلیل این كه به آن وابسته است، به
مجموعه آثاراستادشهیدمطهری، ج 24، ص: 539
خانواده یا فامیل یا خاندان او وابستگی دارد. تعصب از ماده «عصب» است. مثلًا من حرفی می زنم و سخنم منطقی نیست ولی چون خودم این حرف را زده ام ایستادگی می كنم و این تعصب است. همچنین پدر یا اجداد من موضوعی را گفته اند كه منطقی نیست؛ فقط به دلیل این كه حرف اجدادم است از آن حرف بی منطق حمایت می كنم و این همان تعصب است، زیرا دفاع من برای حرف و سخنی است كه با منطق وفق نمی دهد. ولی یك وقت است كه انسان به مطلبی به عنوان یك حقیقت رسیده است یعنی به حكم عقل و منطق آن مطلب را دریافت كرده و به آن ایمان آورده است نه اینكه نسبت به آن پیوندی عصبی داشته باشد. در این صورت آن مطلب را باید جزو ایده خود قرار بدهد.
مثلًا اصلی به نام اصل روشنفكری- كه در جامعه ما هم كم و بیش رسوخ كرده است- می گوید: یك آدم روشنفكر تعصب ندارد. در منطق روزنامه ها كلمه «تدیّن» مرادف با «تعصب» شده است. من نمی دانم مقصود آنها از كلمه تعصب چیست. البته شك ندارد كه تعصب در یك معنی از خانواده خودخواهی و خودپرستی است، یعنی انسان به چیزی یا به فكری پایبند باشد به دلیل این كه به آن وابسته است، به
مجموعه آثاراستادشهیدمطهری، ج 24، ص: 539
خانواده یا فامیل یا خاندان او وابستگی دارد. تعصب از ماده «عصب» است. مثلًا من حرفی می زنم و سخنم منطقی نیست ولی چون خودم این حرف را زده ام ایستادگی می كنم و این تعصب است. همچنین پدر یا اجداد من موضوعی را گفته اند كه منطقی نیست؛ فقط به دلیل این كه حرف اجدادم است از آن حرف بی منطق حمایت می كنم و این همان تعصب است، زیرا دفاع من برای حرف و سخنی است كه با منطق وفق نمی دهد. ولی یك وقت است كه انسان به مطلبی به عنوان یك حقیقت رسیده است یعنی به حكم عقل و منطق آن مطلب را دریافت كرده و به آن ایمان آورده است نه اینكه نسبت به آن پیوندی عصبی داشته باشد. در این صورت آن مطلب را باید جزو ایده خود قرار بدهد.